Principios da Rede de Cidades que Camiñan

1. Prioridad para las personas

Las personas que caminan y utilizan de forma natural el espacio público deben tener prioridad a la hora de planificar las ciudades y el territorio y de gestionar y diseñar los lugares habitados. La movilidad urbana debe ser de base peatonal y debe ser entendida como un uso más del espacio público, no necesariamente prioritario.  Las ciudades caminables son en su conjunto espacios de elevada prioridad peatonal, donde el  caminar está, de forma efectiva, por encima del resto de los modos de transporte: bicicletas, vehículos de movilidad personal, transporte colectivo y automóvil particular.

2. Derecho al espacio público: sólo el tráfico necesario

El espacio público es un derecho tan importante como la sanidad o la educación. Para garantizar este derecho debe ser un lugar de socialización, inclusivo y rico por la diversidad y mezcla de sus usos y de las personas que lo utilizan. Esta característica requiere reducir la presencia de coches y motos en las calles y plazas, así como la cantidad de espacio reservado para ellos: el acceso y la circulación debe limitarse únicamente a una minoría necesaria para el funcionamiento social y económico de la ciudad.

3. Planificación urbana caminable: densidad, proximidad y diversidad

As decisións urbanísticas deben posibilitar e fomentar a camiñabilidade, para o que deben promoverse cidades densas e compactas, que minimicen as distancias para promover a mobilidade a pé, e diversificadas, con funcións combinadas, sen zonificación por usos do chan. Deslocalizar o comercio das cidades cara ás súas periferias non é unha boa decisión para a caminabilidad urbana. Investirnun sistema de transporte público eficaz, sobre todo nas grandes cidades,é prioritario para posibilitar a limitación do acceso en vehículos. Limitar o aparcamento na rúa é prioritario para reducir a atracción de coches e o tráfico de axitación.

4. Diseño urbano para las personas: espacio público caminable y estancial

Un espazo público deseñado a favor do peón é máis equitativo e seguro: diminúe a violencia viaria, evita normativas complexas e reduce a necesidade de presenza policial para velar polo cumprimento das normas. O deseño urbano das cidades camiñables caracterízase, entre outros trazos, por eliminar o tráfico de paso, aumentar exponencialmente o número de rúas en plataforma única, elevar pasos de peóns, executar beirarrúas accesibles, continuas e equipadas, reducir a sección e a capacidade das calzadas, restrinxir o aparcamento na rúa e propiciar usos estanciais.

5. Seguridade viaria con enfoque peonil

A seguridade viaria é unha dimensión indisociable das cidades caminables xa que o peón é o máis vulnerable dos actores urbanos; con todo débense evitar enfoques paternalistas, así como aqueles que culpabilizan ao peón, tendo sempre presente que o camiñar non é circular, senón que é un concepto moito máis amplo no que as distraccións deben estar admitidas. A seguridade viaria nas cidades camiñables caracterízase por contar cunha infraestrutura urbana adaptada aos canons da camiñabilidade, con especial atención á visibilidade nos cruces e por unha velocidade máxima xeneralizada de 30 km/ h salvo en vías excepcionais, reducíndose a 10 km/ h en zonas de prioridade peonil e contornas escolares.

6. Alianza entre medios sustentables

Bicicletas, patíns, vehículos de mobilidade persoal e transporte público son bos aliados das cidades caminables pola súa contribución á redución do uso do automóbil na cidade. Con todo, estes nunca deben supoñer unha ameaza para as persoas que camiñan. As autoridades deben fomentar a convivencia de usos sobre a base do respecto ao actor máis débil: o peón. As beirarrúas e demais espazos peonís deben preservar o seu carácter peonil, sen excepción, independentemente da súa anchura ou da velocidade de circulación do vehículo. Recursos como as aceiras-bici non son unha opción en liña coa filosofía das cidades caminables.

7. Visión global

Toda a cidadanía ten dereito a un medio caminable. A caminabilidad abarca a todo o espazo urbano, non só aos centros históricos, as zonas turísticas, os centros comerciais urbanos, as áreas centrais ou as zonas verdes. O interior de cada barrio concíbese como unha zona de prioridade peonil con tráfico de paso practicamente nulo. A prioridade peonil do interior dos barrios prolóngase ao longo de itinerarios peonís principais que os conectan con outros barrios da cidade de maneira continua, directa, segura,accesible e atractiva. A dimensión peonil da cidade amplíase aos percorridos interurbanos prolongando estes itinerarios peonís principais ata outros núcleos próximos.

8. Cidade Inclusiva

Camiñar tamén significa utilizar cadeira de rodas autopropulsada ou con axuda doutras persoas, aprender a camiñar, trasladarnos cando somos persoas maiores, exercer de pais recentes, movernos sen visibilidade, facer a compra cun carro de man..., polo que as infraestruturas propias da accesibilidade universal son xeneralizadas, con especial atención á execución de itinerarios peonís accesibles continuos.

9. Autonomía infantil

As cidades caminables promoven a recuperación da rúa por parte da infancia: non se consideran admisibles deseños e regulacións que dificulten aos escolares de primaria o camiñar con autonomía. O deseño do espazo público debe propiciar o xogo libre. As contornas escolares son lugares prioritarios á hora de promover actuacións a favor da caminabilidad: a circulación motorizada tende a limitarse na súa contorna próxima, procurando colchóns verdes peonís ou semipeoniis ao seu ao redor, con velocidade máxima limitada 10 km/ h. Os proxectos de camiños escolares seguros trabállanse coa comunidade escolar e serven para transmitir a filosofía global da caminabilidad.

10. Medio ambiente urbano e saudable

O medio ambiente é sobre todo urbano, xa que é o que máis inflúe na vida das persoas, sen desmerecer a defensa e coidado do medio natural. Para favorecer o medio ambiente urbano as cidades que camiñan priorizan o uso de enerxía limpa, especialmente no transporte público, así como a adecuada plantación de árbores e a continuidade de corredores verdes que favorezan a biodiversidade tamén na cidade. A auga, para beber e para refrescar o ambiente, debe ser tamén un elemento protagonista do espazo público. Os vehículos eléctricos, por si sós non se consideran un medio de transporte favorable ao medio ambiente urbano xa que non supoñen liberación de espazo para o peón nin enriquecemento funcional do espazo público.

A Rede de Cidades que Camiñan réxese por este decálogo de principios propios, así como polos dereitos e principios estratéxicos recolleitos na Carta dos Dereitos do Peón, adoptada polo Parlamento Europeo en outubro de 1988, e pola Carta Internacional do Camiñar, deseñada por especialistas de todo o mundo no marco das conferencias internacionais Walk 21, en 2006.
A adhesión á Rede de Cidades que Camiñan supón asumir como propios os principios e dereitos recolleitos nestes tres documentos, segundo os que camiñar debe ser o máximo expoñente do sistema da mobilidade urbana por ser condición indispensable para posibilitar cidades amables, saudables, sustentables, equitativas, inclusivas e atractivas, con maior cohesión social e igualdade de oportunidades para usar e gozar o espazo público.
Versión ilustrada de la Carta de los Derechos del Peatón.

Elaborada por Liga Peatonal e ilustrada por Edgarseis.

Share This